فراتاب: «فرهنگ شفاهی مُکریان» در 15 جلد و تعدادی مجلدات مستقل و به مدت 25 سال تلاش و پژوهش، به قلم صلاح پایانیانی پژوهشگر و فرهنگ‌نویس مهابادی نگاشته و پس از پایان پروژه در شهرهای مهاباد و اربیل طی مراسمی، از آن رونمایی و از نویسنده‌ی آن تقدیر و تجلیل به عمل آمد.

پایانیانی، پژوهشگر و فرهنگ‌نویس کُرد مهابادی، از کوچه پس کوچه‌های مُکریان گذشته، شهرها و روستاها را زیرپا گذاشته و پژوهش‌های علمی خود را که بر روی حوزه‌ی فرهنگی، جغرافیایی مُکریان (جنوب آذربایجان غربی) متمرکز کرده بود دست‌چین نموده و حاصل 25 سال مطالعات و پژوهش‌های میدانی خود را در مجموعه  آثاری به نام «فرهنگ شفاهی مُکریان» بسان نشانی افتخار بر سینه‌ی مُکریان چاپ و منتشر کرد.

این اثر ماندگار که بخش الفبایی آن شامل 15جلد می‌باشد مجموعا، از ابتدای حرف «الف» تا انتهای حرف«ی» را در بر می‌گیرد، علاوه بر این 15جلد، دارای مجلدات مستقلی است با پیکره‌ی موضوعاتی خاص، از جمله؛ کودکان، زنان، خوراک، پوشاک و زیورآلات.

تفاوت فرهنگ شفاهی مُکریان با سایر فرهنگ‌های کُردی

استاد پایانیانی، با بیاناتی شیوا این مجموعه‌ی نفیس را متمایز از سایر فرهنگ‌ها‌ خواند، و با اشاره به اینکه، فرهنگ شفاهی مُکریان جدا از معنای عامه‌ی «فرهنگ زبانی» یک دانشنامه (سایکلوپدیا) است، که بر اساس پژوهش و کار میدانی از لحاظ تعریف نگاری و معنا کردن شکل گرفته و بر این اساس از خیلی جهات، فرهنگ نویسی کُردی، چند قدم پیشرفت نموده است.

همچنین به نظر پژوهشگران و زبان شناسان فرهنگ شفاهی مُکریان، از این لحاظ که متد تاریخ شفاهی مُکریان را در بر میگیرد و به دلیل عدم وجود آرشیو و موزه ی در خور شان و منزلت این منطقه اثری ارزشمند و قابل ارج می باشد و افراد غیرکُردی که تمایل به یادگیری زبان کُردی دارند، با بهره‌گیری از این فرهنگ غنی و پر محتوا،فرهنگ کُردی را نیز درخواهند یافت.

لازم به ذکر است،که جلد اول این پروژه‌ی بزرگ در سال 1385 و جلد پانزدهم آن در سال 1403 چاپ و منتشر شدە است.کە 12جلد اول آن در مهاباد و سه جلد آخر به علاوه مجلدات آن از طرف «خانه‌ی موکریانی»  در اربیل چاپ و منتشر شده است.

سرانجام از این شاهکار ارزشمند در روز 24اسفند سال 1402 با حضور شخصیت‌های ادبی، فرهنگی، زبان‌شناسان و نویسندگان و علاقمندان چندی طی مراسمی، در مهاباد رونمایی و از تلاش‌های بی‌دریغ استاد پایانیانی تقدیر و تجلیل به عمل آمد. در همین راستا روز چهارشنبه 19اردیبهشت سال 1403 به مناسبت انتشار آخرین جلد از این کتاب و تکمیل پروژه، از جانب خانه‌ی موکریانی در پایتخت اقیلم کُردستان، طی مراسمی با شکوه  با حضور جمع کثیری از زبانشناسان، شخصیتهای فعال فرهنگی، پژوهشگران، چهره‌های مشهور و... از استاد پایانیانی تقدیر و تجلیل شد.

همچنین از سوی پروفسور «مایکل چایت» فرهنگ‌نویس آمریکایی و پروفسور «شهرزاد مجاب» همسر زنده یاد پروفسور «امیرحسن پور» و چندین شخصیت برجسته‌ی داخلی و خارجی پیام‌های تبریکی را دریافت نمودند.

گزارش از منیره عبداله‌پور

بازنشر این مطلب با ذکر منبع «فراتاب» بلامانع است